Middeleeuws dierenboek, Fauvain, Fauvel

 

Le Roman de Fauvain (of geschreven: Le Roman de Fauvel)

 

Le roman de Fauvain is een lang satirisch gedicht dat bestaat uit twee boeken geschreven in 3000 verzen. Gervais du Bus is de enig gebleken auteur van dit gedicht.

Om zijn doelwit te verbergen, gebruikt de schrijver de formule van de zoömorfe held, een procedé dat al in het oude Egypte werd gebruikt.

Aan het begin van de XIVe eeuw schreef Gervais du Bus het verhaal van Fauvel, een roodharige ezel, die alle fouten van de wereld bezat; zijn naam is een acrostichon van al zijn kwade eigenschappen, en hij is koning geworden. Le Roman de Fauvel is een waar hekeldicht tegen de gevestigde orde, en tegen Philippe le Bel, en beschrijft een omgekeerde wereld waarin mensen zich gedragen als beesten.Roman de Fauvain, Roman de Fauvel, Gervais du Bus, satirisch gedicht Middeleeuwen, begin van de XIVe eeuw, acrostichon, hekeldicht, Philippe le Bel, priesters corrupt, acroniem, kritiekstuk, 1310 -1314, Middeleeuwse literatuur Frankriik, Frans leren à la française, Vivienne Stringa

Een wereld waarin de paus zich onderwerpt aan de koning, waarin priesters en monniken rijk en corrupt zijn, en waarin alle lagen van de maatschappij Fauvel komen "torcher", hielenlikken, beduvelen.


Le Roman de Fauvel brengt een ezel ten tonele, die alle slechtste eigenschappen tegelijk in zich draagt. Zijn naam is een acroniem van zes van zijn zonden: Flatterie, Avarice, Vilenie, Variété (inconstance), Envie, Lâcheté (vleierij, gierigheid, gemeenheid, wisslend gedrag, afgunst, lafheid).

Fauvel is aan de macht gekomen door middel van arglistigheid en iedereen, van prins tot eenvoudige schurk, hangt rond hem om hem te "torchier" (hem te vleien, te beduvelen) en zijn gunsten te verkrijgen, "et obtenir ses faveurs". Hij doet alles omgekeerd: hij straft onschuldigen en beloont hypocrieten.
Het werk is geschreven tussen 1310 en 1314 door Gervais du Bus, kapelaan van Enguerrand de Marigny, minister van koning Philippe IV le Bel, en het is een kritiekstuk op de politiek, zeer venijning van aard, gericht op de koning en zijn adviseur, en het stelt het machtsmisbruik en de corruptie van het hof aan de kaak.

De Roman de Fauvel is vooral bekend in een versie van rond 1316-1320 die een bewerking is van de originele tekst waaraan bijna drieduizend verzen en honderdvijftig lyrische stukken zijn toegevoegd. Deze versie zou het werk zijn van bedienden uit de koninklijke kanselarij.

Andere verhalen zijn direct afgeleid van het gedicht van Gervais du Bus.

*Afbeelding rechts: de auteur, Raoul le Petit, introduceert het boek met een handgebaar; een eik (symbool van de goede koning) breekt af terwijl een beuk ("faus" in middeleeuws Frans) diens plaats inneemt.  Deze stelt Fau(s)vain voor.

Fauvain, die het toppunt bereikt had van de wereldlijke en kerkelijke macht, verbande de auteur en stak zijn tong uit tegen hem.
  • Fauvain, parvenu au faîte des pouvoirs laïc et ecclésiastique, bannit l'auteur en lui tirant la langue.

Fauvain omhelst een valse devoot, vermomd als heilige.
  • Fauvain embrasse un faux dévot, déguisé en saint.

Fauvain en zijn twee medeplichtige misdienaars, Ghille et Barat

(een dievennaam uit de fabliaux), drinken uit de kelk der huichelarij.
  • Fauvain et ses deux acolytes, Ghille et Barat (un nom de voleur dans les fabliaux), boivent à la coupe de fausseté.

Fauvain wordt benoemd tot executeur testamentaire van een rijk man die op sterven ligt.
  • Fauvain est nommé exécuteur testamentaire d'un homme riche à l'agonie.

Hij vergaart de erfenis; zijn handlangers stoppen hun capuchon er vol mee.

(zakken bestonden niet ...)
  • Il capte l'héritage ; ses sbires s'en mettent plein la capuche (les poches n'existent pas...)

Fauvain weigert de aalmoes aan de armen te geven;

hij draait hen de rug toe en zegt tegen hen: "Gaat heen!"
  • Fauvain refuse de donner l'aumône aux pauvres ; il leur tourne le dos et leur dit : Allez-vous en !

Fauvain doet het riet buigen en zegt:

"Vele mensen buigen zich zo, zoals het riet dat in de wind doet ... "
  • Fauvain fait plier des roseaux et remarque. : ainsi se plient moult gens comme ce roseau le fait au vent...

Fauvain toont een lijst met voorrechten waarmee

hijiedereen die de armen helpt kan excommuniceren.
  • Fauvain montre une charte de privilèges par laquelle il excommunie tous ceux qui feront du bien aux pauvres.

Fauvain geeft daarentegen gelijk aan twee klerken met kwade bedoelingen.
  • Fauvain, en revanche, fait donner gain de cause à deux clercs de mauvaise foi.

Een schuldeiser van Fauvain komt zijn geld opeisen bij de rechtbank.
  • Un créancier de Fauvain réclame son dû en justice.

Fauvain weigert te betalen. Hij scheert zijn kruin kaal en vermomt zich

als pelgrim van Saint-Jean-de-Jérusalem om medelijden op te wekken bij justitie.
  • Fauvain refuse de payer. ; il s'est tonsuré et déguisé en pèlerin-croisé de Saint-Jean-de Jérusalem pour apitoyer la justice.

Een bediende komt met een lijst met voorrechten waarmee Fauvain  vrijgesproken moet worden en de aanklager veroordeeld moet worden.
  • Un clerc présente une charte de privilèges par laquelle Fauvain doit être acquitté et le plaignant condamné.

Bisschoppen, abten en klerken vlechten de staart van Fauvain om hem te vleien.
  • Évêques, abbés, clercs tressent la queue de Fauvain pour le flatter.

Bisschoppen, abten en klerken "bestijgen" ("chevauchent") Fauvain

(beeldspraak die een spreekwoordelijke term is geworden).
  • Évêques, abbés, clercs: chevauchent Fauvain (image devenue locution proverbiale).

Fauvain doodt Trouw.
  • Fauvain tue Loyauté.

Teneinde beter om Trouw te kunnen rouwen, gaan zijn vrienden zich bedrinken !
  • Pour mieux pleurer Loyauté, ses amis vont s'enivrer à la taverne !

wee advocaten hebben spijt dat ze Trouw niet beter hebben gekend.

Gelukkig, Valsheid en Huichelarij troosten ons ! ...
  • Deux avocats regrettent de n'avoir pas mieux connu Loyauté. Heureusement, Fausseté nous réconforte !...

Fauvain raadt een compagnon timmerman luiheid aan :

"Laten we uitrusten, alstublieft, laten we van de zon gaan genieten ..."
  • Fauvain conseille la paresse à un compagnon charpentier : Reposons-nous, je vous en prie, allons profiter du soleil...

Als Fauvain heel ziek is, raadt hij zijn kinderen huichelarij aan.
  • Fauvain, très malade, conseille la Fausseté à ses enfants.

Fauvain, stervend, ligt op bed; hij weigert zijn zonden op te biechten ;

zijn opvolger drinkt reeds uit de kom der huichelarij.
  • Fauvain, mourant, est alité ; il refuse de confesser ses péchés ; son successeur boit déjà la tasse de Fausseté.

Fauvain ligt op  sterven. Hij geeft zijn opvolger het recept om te slagen in de wereld : verraad, valsspelen, gemeenheid, bedrog.
  • Fauvain agonise. Il donne à son successeur la recette pour réussir dans le monde : trahison, tricherie, méchanceté, tromperie.

De duivel neemt zijn lichaam mee.
  • Le diable emporte son corps.

 

  • Le renard
  • Le roman de Fauvel
  • Le roman de Renart
  • lion14.jpg Le lion
  • Du taureau au bœuf
  • De l'ours au mouton

 

 

 

Accueil: Middeleeuws dierenboek

Vertaling Vivienne Stringa