EN: WELKE UITGANG BIJ HET VOLTOOID DEELWOORD, DELEND LIDWOORD; FRANS LEREN, VIVIENNE STRINGA
EN en de uitgang bij het voltooid deelwoord |
|
In het Frans bestaan veel zinnen uit twee delen, en in het eerste deel van de zin komt wel eens een lijdend voorwerp voor, waarover in het tweede deel van de zin nog iets gezegd of verduidelijkt gaat worden. Om dan niet weer datzelfde woord of dezelfde woordgroep te hoeven herhalen, wordt het vervangen door betrekkelijk voornaamwoorden als EN, als het aangehaalde woord of de woordgroep een delend lidwoord had. Het voornaamwoord EN is een betrekkelijk voornaamwoord, het vervangt onder andere woorden die het delend lidwoord DE of DES als lidwoord hebben. In het Nederlands vertalen wij het vaak als er, ervan, daarvan. Als er een voltooid deelwoord bij staat, kan deze hierbij een extra uitgang krijgen. Hoe dit zit, wordt hier uitgelegd.
Wanneer het persoonlijk voornaamwoord EN als lijdend voorwerp bij een voltooid deelwoord hoort, wordt het vaak als onzijdig beschouwd. Dan verwijst het naar een zelfstandig naamwoord dat voorafgegaan wordt door DE, of het vervangt woordgroepen als "de lui, d'elle, d'eux, d'elles, de ceci, de cela", etc., en zelfstandig naamwoorden met een delend lidwoord (du, del', de la, des). |
|
Krijgt het voltooid deelwoord voorafgegaan door EN een uitgang ? Hiervoor moeten we kijken waarnaar EN verwijst, oftewel : welke functie heeft EN in de zin. EN wordt beschouwd als een onzijdig woord (= dus noch mannelijk, noch vrouwelijk, noch enkelvoud, noch meervoud) : |
|
vHet voltooid deelwoord dat als lijdend voorwerp EN heeft, blijft in het mannelijk enkelvoud staan: want EN wordt gezien als een onzijdig woord. (Appels van het land, daarvan heb ik er gegeten in mijn jeugd)
(Medailles op het laatste concours, daarvan hebben deze concurrenten er een aantal gewonnen.)
(Strafwerk, daarvan heeft zijn leraar hem er vanochtend van gegeven.) |
|
Het kan zijn dat EN wel in de (bij)zin staat, maar dat het niet het lijdend voorwerp van het voltooid deelwoord is; in de meeste gevallen wordt zo'n bijzin begonnen met QUE. Als het lijdend voorwerp in zo'n bijzin vóór het voltooid deelwoord staat komt er in dat geval WEL een uitgang, dat terugslaat op het getal en geslacht van het lijdend voorwerp; EN heeft hier dus geen invloed op :
(EN vervangt de ma soeur, en slaat dus niet terug op cartes; de uitgang komt van het lijdend voorwerp dat hier vrouwelijk meervoud is, en dat staat vóór het voltooid deelwoord ) ►QUE ►vervangt cartes ►lijdend voorwerp VÓÓR het volt dlw. ► vrouwelijk meervoud uitgang (EN in dit voorbeeld: ontvangen van wie? van = "de ma soeur"). (Mijn zus zit in Engeland, en hier zijn de kaarten die ik van haar heb ontvangen) (Les cartes que j'ai reçues : EN heeft geen invloed, kan ook weggelaten worden, uitgang is hetzelfde)
(EN vervangt de nos vacances, en slaat dus niet terug op projets) ►QUE ► vervangt projets ► lijdend voorwerp ervoor ► uitgang mannelijk meervoud. (Ik heb met Romeo over onze vakantie zitten praten, en hier zijn de plannen die hij me ervan heeft gegeven.) (Les projets qu'il m'a donnés : EN heeft geen invloed, kan ook weggelaten worden, uitgang is hetzelfde) |
SAMENVATTING van de uitgang van het voltooid deelwoord met het betrekkelijk voornaamwoord EN |
|
'Het gebruik van EN geeft problemen bij het kiezen van de goede uitgang. Dit probleem wordt erkend door vele Franse grammatici' Na de volgende voorbeelden constateren we : |
|
In het Frans bestaan veel zinnen uit twee delen, en in het eerste deel van de zin komt wel eens een lijdend voorwerp voor, waarover in het tweede deel van de zin nog iets gezegd of verduidelijkt gaat worden. Om dan niet weer datzelfde woord te moeten herhalen, wordt het vervangen door betrekkelijk voornaamwoorden. Het betrekkelijk voornaamwoord EN, wordt gebruikt om een delend lidwoord te vervangen. Zie hiervoor ook En en Y en En, Y uitleg |
|
WEL of GEEN UITGANG? |
|
► Het voltooid deelwoord krijgt GEEN uitgang als EN zonder QUE (betrekkelijk voornaamwoord) wordt gebruikt :
(De soep was lekker en ze hebben er van gegeten.)
(Buien van deze soort, daarvan heb ik er heel vaak gekregen.)
(Sinaasappels uit dit land, daarvan hebben we er gisteren ontvangen.)
(Nieuws uit het land, dat hebben we er nu al een paar weken geen van gehad.)
(Ik heb champignons gevonden en ik heb ervan/er een paar van gegeten.)
(Kijk eens naar deze oogst, heeft u er al van geproefd?)
(Ongelukken hebben we moeten betreuren.)
(Ik heb voor iedereen frisdrank gekocht.)
(Iedereen vroeg me of ik iets voor hen wilde doen, maar niemand deed iets/dat voor mij.) |
|
► Het voltooid deelwoord krijgt WEL een uitgang als EN gebruikt wordt met het betrekkelijk voornaamwoord QUE :
(Hier zijn de laatste voorstellen die wij ervan hebben gekregen.)
(Ik heb meer brieven gekregen dan ik er heb geschreven.)
(Hoe gaat het met uw broer? Het nieuws dat ik erover heb gehoord was goed.)
(Ik kan niet wachten om de foto's te zien die je ervan gemaakt hebt.)
(Dat zijn trouwe vrienden, en ik zal de hulp die ik ervan gekregen heb, niet snel vergeten.) |
|
►Uitgang van het voltooid deelwoord met EN in het bijzijn van bijwoorden van hoeveelheden:
|
|
► Het voltooid deelwoord krijgt GEEN uitgang als er NÀ EN een bijwoord van hoeveelheid : autant, beaucoup, combien, moins, plus, tant, trop komt :
|
(Ik heb meer verhalen gehoord dan dat ik er zelf verteld heb) OEFENINGEN accord du participe passé |
