Werkwoordvervoegingen; gebruik, uitzonderingen, voorbeelden, schema vervoegingen

Werkwoordvervoegingen ; gebruik, uitzonderingen,
voorbeelden, schema vervoegingen; werkwoorden

Tijd	Persoon	UITGANGEN	UITGANGEN	UITGANGEN
		1e groep	2e groep	3e groep
Hele ww (l'infinitif)		-er	-ir	-ir/-oir/-re
Tegenwoordige tijd (Présent)	je / j’ tu il/elle/on nous vous ils/elles	-e -es -e -ons -ez -ent	-is -is -it -issons -issez -issent	-s/-x /-e -s/-x /-es -t/-d /-e -ons -ez -ent/-ont
Onvoltooid Verleden tijd (l'imparfait)	je / j’ tu il/elle/on nous vous ils/elles	-ais -ais -ait -ions -iez -aient	-issais -issais -issait -issions -issiez -issaient	-ais -ais -ait -ions -iez -aient
Passé simple (schrijftaal verleden tijd)	je / j’ tu il/elle/on nous vous ils/elles	-ai -as -a -âmes -âtes -èrent	-is -is -it -îmes -îtes -irent	-is-/us -is/-us -it/-ut -îmes-/ûmes -îtes-/ûtes -irent/-urent
Toekomende tijd (le futur simple)	je / j’ tu il/elle/on nous vous ils/elles	-erai -eras -era -erons -erez -eront	-irai -iras -ira -irons -irez -iront	-rai -ras -ra -rons -rez -ront
Subjonctif (aanvoegende wijs)	je / j’ tu il/elle/on nous vous ils/elles	-e -es -e -ions -iez -ent	-isse -isses -isse -issions -issiez -issent	-e -es -e -ions -iez -ent
Verleden tijd van de subjonctif	je / j’ tu il/elle/on nous vous ils/elles	-asse -asses -ât -assions -assiez -assent	-isse -isses -ît -issions -issiez -issent	-isse/usse -isses/usses -ît/-ût -issions/-ussions -issiez/-ussiez -issent/-ussent
Gebiedende wijs (l'impératif)	2e pers ev. 1e persoon mv. 2e persoon mv.	-e -ons -ez	-is -issons -issez	-s/-e -ons -ez
Tegenwoordig deelwoord (participe présent)		-ant	-issant	-ant
Voltooid deelwoord (passé composé)		-é	-i	-i/-u/-t/-s

UITZONDERINGEN:

Assaillir, couvrir, cueillir, défaillir, offrir, ouvrir, souffrir, tressaillir worden op dezelfde manier vervoegd als de werkwoorden eindigend op -ER (je couvre)

Werkwoorden eindigend op -DRE krijgen een -D bij de derde persoon behalve de werkwoorden eindigend op -INDRE ; deze krijgen een -T , evenals de werkwoorden eindigend op -SOUDRE. (elle pond, il craint, il se dissout)

Werkwoorden als tendre behouden hun -D in alle gevallen, maar bij prendre en alle afgeleiden verdwijnt de -D in het meervoud (nous tendons, nous prenons)

faire, aller, être en avoir krijgen de uitgang -ONT bij de derde persoon meervoud tegenwoordige tijd. (ils font, ils vont, ils sont, ils ont)

Werkwoorden eindigend op -cevoir (recevoir, apercevoir) krijgen niet de -OY- vorm met nous, vous. (zoals bij voir: nous voyons; maar : nous recevons)

tenir en venir (en de afgeleide vormen) krijgen hun passé simple meervoud met een -Î- en niet met een - Û-

Veel voorkomende onregelmatige werkwoorden: être, avoir, aller, venir, tenir, dire, faire, mourir, vivre, devoir, pouvoir, savoir, vouloir.

Onregelmatige werkwoorden met een verandering van stam bij nous en vous in de tegenwoordige tijd
hele werkwoord		stam bij : nous, vous
acheter	achèt-	achet-
appeler	appell-	appel-
céder	cèd-	céd-
dormir	dor-	dorm-
fuir	fui-	fuy-
jeter	jett-	jet-
joindre	join-	joign-
modeler	modèl-	model-
mourrir	meur-	mour-
payer	pai-	pay-
peindre	pein-	peign-
peser	pès-	pes-
résoudre	résou-	résolv-
savoir	sai-	sav-
servir	ser-	serv-

Onregelmatige werkwoorden met DRIE stammen in de tegenwoordige tijd
hele werkwoord	stam bij : je, tu, il/elle/on	stam bij : nous, vous	stam bij : ils/elles
devoir	doi-	dev-	doiv-
pouvoir	peu- (=je puis)	pouv-	peuv-
prendre	pren- [prã]	pren- [prøn]	prenn-
recevoir	reçoi-	recev-	reçoiv-
tenir	tien-	ten-	tienn-

De verleden tijd of het voltooid deelwoord ? IMPARFAIT of PASSÉ COMPOSÉ

In het Nederlands gebruiken we, om een verhaal in de verleden tijd te vertellen, bijna altijd de gewone onvoltooid verleden tijd :

Toen ik klein was, speelde ik piano. Op een dag ging ik voor de koningin spelen. Op de dag dat ik voor de koningin speelde, was ik twaalf jaar. Het was op het schoolfeest. Het was heel warm toen. Terwijl ik speelde, kletste iedereen. Toen kwam ineens de koningin eraan. Ze klapte. Iedereen stond op.

In het Frans gebruiken we de gewone verleden tijd alleen maar om een herinnering, een beschrijving, een gewoonte en het decor aan te geven van de eigenlijke gebeurtenis die verteld wordt. Deze gewone verleden tijd, l'imparfait, heeft dus een onbepaalde duur. Maar bij het vertellen van de echte gebeurtenis in het Frans moet je het voltooid deelwoord met hulpwerkwoord gebruiken, le passé composé (voltooid tegenwoordige tijd). Bovenstaand verhaaltje ziet er dan in het Frans uit als volgt (de voltooide tijd is gekleurd, de onvoltooid verleden tijd is vetgedrukt) :

Quand j'étais jeune, je jouais du piano. Un jour, j'ai joué devant la reine. Le jour où j'ai joué devant la reine, j'avais douze ans. C'était la fête de l'école. Il faisait chaud. Pendant que je jouais, tout le monde bavardait. Soudain, la reine est arrivée. Elle a applaudi. Tout le monde s'est levé.

De voltooid tegenwoordige tijd (voltooid deelwoord met hulpwerkwoord), le passé composé, vertelt de plotselinge actie of gebeurtenis. Deze actie heeft een bepaalde duur. De passé composé duidt een verandering (een plotselinge gebeurtenis) aan in de oude gewoontes of een verandering in de gegeven beschreven situatie.

Woorden die een imparfait aanduiden of inleiden: pendant que, de 1980 à 1998, entre dix et vingt ans, avant, quand, à cette époque-là.

Woorden die een passé composé aanduiden of inleiden: tout à coup, soudain, brusquement.

Nog een voorbeeld van een verhaaltje waarin we de verschillen in het gebruik van deze twee tijden kunnen zien:

>Il était environ dix heures. Soudain trois hommes ont attaqué le caissier. La banque était pleine de monde, alors le caissier a donné l'argent aux bandits, mais il a averti la police car il y avait une alarme sous son bureau. Deux voleurs ont été arrêtés, mais ils n'avaient pas l'argent sur eux. Le troisième a réussi à s'échapper avec la caisse. Il portait une veste grise, un chapeau et des lunettes noires.

WERKWOORDVERVOEGINGEN; gebruik, uitzonderingen, voorbeelden, schema vervoegingen; werkwoorden; Frans leren a la française; Vivienne Stringa