Robin Renucci (5)

Het geheugen en de black-out

Voor sommige acteurs, maar vooral gewoon als je wat ouder wordt, komt er een beslissend moment en de angst voor de black-out, het gat in het geheugen, wat ik zelf nog niet heb. Ik heb die angst ook niet. Maar ik weet dat veel ouder wordende acteurs daar bang voor zijn. Dat komt vaak van datgene wat we onthouden hebben, en als we dat hebben, dan is het zelden na honderd voorstellingen. Het kan wel gebeuren hoor. Maar dat komt doordat sommige draden, net als bij een stroomcircuit dat je zelf of een elektricien heeft gemaakt, dat dat zeg maar op een bepaald moment op een kunstmatige manier is gemaakt. En er was stroom  tussen de ene plek en de andere zeg maar,  zonder dat er iets anders bij kwam, en dat is een correcte, juiste actie, een juiste gedachte, een scharnier in de zin van iets dat niet begrepen is en dat men daaroverheen is gegaan door de energie, bijvoorbeeld. En dat veroorzaakt het gat in het geheugen. Dat wil zeggen dat er ineens in die opening de echte tijd verschijnt, het nu, het moment dat je alles met je publiek deelt, het superbewustzijn van dat moment dat maakt dat men niet meer in de actie van het spelen zit, men zit niet meer in een actie waar we niet bij kunnen, die voor ons uit loopt.

Maar men zit in iets dat men soms wil pakken als een aal of als zand waarin we zouden zeggen : Jee ! Vanavond moet ik ... en het superbewustzijn maakt dat men op dat moment in dat circuit belandt en dan ... boem, is er ... hop, alles valt weg. En dus, dan wil je alles redden en inhalen. En dan is alles waar we ons aan kunnen vastgrijpen om de zaak te redden, kan dat soms het tweede geheugen zijn, en dat is de fonetiek. Ineens herinner je je dan de zin die er na komt. Maar bij zo'n black-out is er wel iets misgegaan in de constructie, in de opbouw. Dat wil zeggen, op het moment dat de tekst is ingestudeerd en in de acteur is gaan zitten, ontbreekt er iets. Dus, dan ga je je de vraag stellen. En dat wordt dan een interessante uitdaging. Voor acteurs die blij en op hun gemakje op de planken staan, wat voor mij geldt, ik geniet er van om op de planken te staan omdat ik weet waarom ik daar sta, ook na honderd keer. Ik weet waarom ik die symbolische gebaren maak elke avond met die mensen. Ik vind het belangrijk om in deze tijd van technologie die ons omverloopt, in de XXIe eeuw, om dan in die eenvoudige verhouding te staan met de uitzender en de ontvanger en de verbeelding tussen ons.

Het is een politieke actie voor mij, heel belangrijk. Dus, ik weet dat als er dat gat zou zijn, dan is dat bijna om te jubelen voor mij. Dan denk ik, jee, dat moet ik onderzoeken. Waarom kwam op dat bewuste moment dat woord niet in me op? En dan ga ik me afvragen en ik zal dan altijd het antwoord vinden, dat het een gevoelig mankement is, een gebrek aan intelligentie, een fout in de verbinding, dus, dat niet in mij heeft kunnen ontstaan en die pas komt na een paar voorstellingen, en waardoor, misschien, door de oprechtheid, de correctheid op heel veel plekken, en dat juist die plek daar niet correct was en daar dan is verschenen. En dan maak ik het compleet en dan zeg ik: jee zeg! Waarom dan ? Soms zie ik de begripsfout van het gebruikte doel of de gedachte die er niet bij was. Dus voorlopig is het voor mij soms een onderwerp om blij van te worden. Het is geen angstig moment. Voor sommige acteurs kan dat een angstmoment zijn. Of het laat zich gewoon niet meer afdrukken in je geheugen. Ik bedoel, dat de hersenen het niet meer kunnen opnemen als een indruk. En dan is het gewoon de chemische afname van de hersenen die het niet meer kan achterlaten. Dat komt voor bij acteurs van hoge leeftijd waarop sommige acteurs het zich gewoon niet meer kunnen herinneren. Dan pendelen ze tussen technische middelen. Soms zetten we dan bordjes neer. Sommige acteurs die nog werken lijden daar enorm onder want het is wel gewoon het begin van het afpakken van je vrijheid. Het gezang van het geheugen, is voor een acteur het gezang van de vrijheid.

Geheugen en vrijheid

Ik vind het heel leuk om aan anderen dingen over te kunnen brengen als dit soort gedachtes en deze methode en tegen hen te zeggen wat je hebt aan geheugen in je, hoe je het omhoog laat komen, ook weer uit het Griekse oogpunt, bij Plato, de anamnese dat als je het geheugen in je kan laten opkomen, dan is dat de ultieme vrijheid. Dat deed Proust, jarenlang. Daarom hou ik erg van Proust voor wie het thema geheugen bij uitstek bij schrijvers degene is die zich in zijn donkere kamer dingen herinnert, emoties uit zijn kindertijd, de vergankelijkheid van een emotie en die zich dan ineens in je gegrift staat voor altijd en hij werkt dan aan dat vreemde verschijnsel van het ineens weer opkomen van zijn eigen persoonlijke herinnering.

Dat is zijn vrijheid. Ik ben lucide over het feit dat ... Lucide, overigens, “luce”, licht, helderheid. Hier ook weer, die gedachte die mij van binnen verlicht, en dat wij momenteel een jonge generatie aan het fabriceren zijn die zich verplicht voelt om almaar technologische voorwerpen te moeten aanschaffen, de hypomnemata, geheugendragers, voor telefoon, communicatie, voor al dat soort geheugendragers, Iphone, Ipod, al die muziekdragers etc. Daardoor raakt de jongere verwijderd van zichzelf, en hij is zich niet bewust van zijn eigen geheugencapaciteit.

Ik ben lucide en me bewust van het feit dat die wereld gedoemd is te mislukken. Daarvan ben ik overtuigd. En het is tijd om alle plannen, technologische projecten die we hebben, te gebruiken. Omdat het projecten zijn en toekomstbeloftes om die in te zetten in dienst van de vrijheid van het individu. Dat wil zeggen dat als een geheugendrager mij kan laten denken, me herhalend me te laten herinneren, een tekst uit mijn hoofd te leren, dan wordt dat een geweldig voorwerp.

Video met het interview Robin Renucci in het Frans

 Robin Renucci : Association AriaCorse. L'éducation et la formation par la création.